Türkiye’nin ilk astronotunu ocak ayında uzaya gönderen Türkiye, ikinci astronotunu da bilimsel çalışmalarını sürdürmek amacıyla uÄŸurlamaya hazırlanırken, Milli Uzay Programı’nda yer alan maddeleri birer birer hayata geçirme hedefine emin adımlarla ilerliyor.
Uzay alanındaki faaliyetleri için 1985’te harekete geçen Türkiye, bu alandaki ihtiyaçlarını AR-GE yoluyla karşılamak üzere TÃœBÄ°TAK UZAY’ı kurdu. Burada daha çok uydu çalışmaları yapılırken, Türkiye’de tasarlanan ve üretilen, uzay tarihi olan ilk ürünler bu kurumun içinden çıktı.
Türkiye, 13 Aralık 2018’de Türkiye Uzay Ajansını (TUA) kurdu. Bu hamle uzay çalışmalarına boyut atlatırken, CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan tarafından açıklanan politikalar doÄŸrultusunda, Milli Uzay Programı hazırlamak, uygulamak ve iÅŸbirlikleri arasındaki koordinasyonu saÄŸlamak amacıyla kolları sıvadı.
“Gökyüzüne bak Ay’ı gör”
CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, 9 Åžubat 2021’de Türkiye’nin Milli Uzay Programı’nı “Ay’ı görmek istiyorsan gökyüzüne bak” sloganıyla duyurdu.
Programdaki “Ay’a ilk temasın saÄŸlanması” hedefi için ise çalışmalar sürdürülüyor. Ayrıca yeni nesil uydu geliÅŸtirme alanında dünyayla rekabet edebilecek ticari marka ortaya çıkarılması da hedefleniyor.
Ülkeye ait bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirilmesi, uzaya erişimin sağlanması ve uzay limanı kurulması, uzay havası ya da meteorolojisi alanına yatırım yapılması ve bu alanda yetkinliğin artırılması ana hedefler arasında bulunuyor.
Türkiye’yi astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konularında daha ileri seviyeye taşımak, ülkede uzay sanayi ekonomi sistemini daha da geliÅŸtirmek ve uzay teknolojisi geliÅŸtirme bölgesi kurmak da programdaki baÅŸlıklar arasında yer alıyor.
Böylece Türkiye, 600 milyar dolara erişen ve hızla 1 trilyon dolara çıkması öngörülen uzay ekonomisinden pay alma hedefine emin adımlarla ilerliyor.
İnsanlı ilk uzay misyonu
Programda belirlenen 10 hedef kapsamında öncelikle “bir Türk vatandaşının uzaya gönderilmesi” maddesi gerçekleÅŸtirildi.
CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, Atatürk Havalimanı’nda geçen yılın nisan sonunda baÅŸlayan dünyanın en büyük havacılık, uzay ve teknoloji festivali TEKNOFEST’te yaptığı konuÅŸmada, Alper Gezeravcı’nın asil ve Tuva Cihangir Atasever’in de yedek uzay yolcuları olarak belirlendiÄŸini bildirmiÅŸti.
Türkiye’nin insanlı ilk uzay görevini gerçekleÅŸtirecek “uzay yolcusu”nun eÄŸitim ve uçuÅŸ hizmeti için ABD’deki Axiom Space ile iÅŸbirliÄŸine gidildi. Astronotların eÄŸitim süreci ABD’nin Teksas eyaletinin Houston kentinde yürütüldü.
Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın uzay görevi 19 Ocak’ta baÅŸladı. Gezeravcı’nın da içinde bulunduÄŸu Ax-3 mürettebatını Crew Dragon uzay aracıyla ISS’e taşıyan SpaceX Falcon 9 roketi, NASA’nın Florida’da bulunan Kennedy Uzay Merkezi’ndeki fırlatma kompleksi 39A’dan fırlatıldı. Böylece Türkiye’nin insanlı ilk uzay yolculuÄŸu baÅŸladı.
Gezeravcı’nın uzaydaki ilk sözleri, “Türkiye’nin insanlı ilk uzay misyonu için ilk Türk’ün uzaya adım attığı ÅŸu anda Yüce Ata’mızın sözüyle bu anı baÅŸlatmak istiyorum: Türkiye Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün dahiyane sözü; Ä°stikbal göklerdedir.” oldu.
Mikro yer çekimi ortamında deneyler icra edildi
Uluslararası Uzay Ä°stasyonu’nda (ISS) kaldığı süre boyunca 13 bilimsel deneye imza atan Gezeravcı, Türkiye’nin mikro yer çekimi ortamında çeÅŸitli araÅŸtırmalar yapabilmesi için ilk adımı atmış oldu.
Gezeravcı, uzayda, misyon için çeşitli üniversite ve araştırma kurumlarınca hazırlanan, TUA ve TÜBİTAK Uzay Komisyonunca belirlenen 13 önemli deneyi uyguladı.
Aralarında kanserden bağışıklık hücrelerine, alglerden propolise kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan deneyler, bilimsel literatüre de katkı sağladı.
Ülkenin uzay, havacılık ve savunma sanayisi için yeni nesil malzeme geliştirme kabiliyeti kazanması, uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesi, mikroalg türlerinin yer çekimsiz ortamda karbondioksit yakalama performanslarının ve oksijen üretim kabiliyetlerinin belirlenmesi, dünyada var olan hastalıklar için yeni tedaviler ve önleyici tedbirlerin geliştirilmesinde ve propolisin mikro yer çekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki etkisinin araştırılması gibi deneyler bilim dünyasına fayda sağlaması açısından önemli kabul ediliyor.
Ä°kinci bilim misyonu 8 Haziran’da
Milli Uzay Programı kapsamında hedefleri hayata geçirmek için çalışmalarını sürdüren Türkiye, insanlı ilk uzay misyonu kapsamında Alper Gezeravcı’nın ardından ÅŸimdi de Tuva Cihangir Atasever’in yolculuÄŸunu planlıyor.
​​​​​​​Atasever ise Virgin Galactic ile yörünge altı uçuş gerçekleştirerek 7 farklı bilimsel deney icra edecek.
Türkiye’nin ikinci astronotu Atasever’in uçuÅŸu, Gezeravcı’nınkiyle kıyaslanacak ve iki yolculuÄŸun insan vücudunda oluÅŸturduÄŸu dinamikler ölçülecek.
Farklı donanımları mikro yer çekimi ortamında deneyip, farklı dinamiklere sahip bir uzay uçuşunun insan fizyolojisi üzerinde yarattığı değişimleri ortaya koyma şansını yakalayacak olan Atasever, insan fizyolojisi, beyin frekansları ve radyasyon ölçümleri gibi çok çeşitli deneyi de uygulayacak.
ETÄ°KETLER
Alper Gezeravcı
Milli Uzay Programı
Uzay Çalışmaları
YORUMLAR